Dat Johnson dat überhaupt kon proberen, heeft te maken met het feit dat de afspraken in het Engels zijn opgesteld. De onderhandelingen worden gevoerd in het Engels– de dominante werktaal in diplomatieke onderhandelingen, ook binnen de EU. In een andere lidstaat had een brutale premier de tekst nooit zo snel naar de volksvertegenwoordigers kunnen sturen, want er was tijd nodig geweest voor een vertaling in de landstaal.
De deal moet ook door het Europees Parlement goedgekeurd worden. Hiervoor zijn vertalingen in alle werktalen noodzakelijk. Sommigen zullen hierin weer een bewijs zien van de complexiteit en logheid van de besluitvorming in de Europese Unie. Niets is minder waar. De vertaaloefening is een belangrijk toetsmoment in een meertalige politieke eenheid. Vermoedelijk is juist een gebrek aan heen-en-weervertalen tussen de officiële talen mede oorzaak van de vervreemding tussen EU-instellingen en EU-burgers. Een andere is natuurlijk het Europese jargon. Maar een gemeenschappelijke taal kan niet verhinderen dat juridisch en ambtelijk jargon de overhand krijgen, zie het recente initiatief van de staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken) voor de Direct Duidelijk Brigade.
Enkele weken geleden bleek weer eens hoe belangrijk de nauwkeurigheid van vertalingen is. De Europese Rekenkamer en de Europese Centrale Bank twistten jarenlang over de reikwijdte van het toezicht door de Rekenkamer. Deze wilde namelijk toegang tot gevoelige documenten, terwijl de Bank alleen de bedrijfsvoering (‘operational efficiency’) wilde laten controleren. Dit jaar pas bleek dat er een interpretatieverschil speelde van de gemaakte afspraken. In het Engels gaat ‘efficiency’ over de benodigdheden voor het werk (laptops, kantoorartikelen etc.) terwijl ‘effectivity’ duidt op de inhoudelijke doelmatigheid. Maar in andere talen - zoals het Fins, Zweeds en Grieks - bestaat dit onderscheid niet. Zulke verschillen in interpretatie moeten worden rechtgetrokken, en dus krijgt de Europese Rekenkamer vanaf nu wel toegang tot de informatie die ze nodig acht.
Virginie Mamadouh