In Europa is de lange arm van China al erg voelbaar in Griekenland, Zuidoost Europa en de Visegrad Landen (waar de ellende van de communistische geschiedenis de wending richting Chinese investeringen blijkbaar niet in de weg zit). Het overleg tussen Centraal- en Oost-Europese staten en China (bekend als 16+1 overleg) wordt gezien als Chinese inmenging in de EU. Onder de 16 zijn namelijk ook (nieuwe) lidstaten zijn. Je zou dus kunnen spreken van een geslaagde poging om de EU-lidstaten te verdelen. De “verovering” van Italië is in dit proces een buitengewoon belangrijke slag.
IJdele hoop
De hoop op democratisering in China lijkt ondertussen meer ijdel dan ooit. Daarmee klinkt ook steeds luider de roep om strategische consequenties te verbinden aan kritiek op Chinese handelspraktijken, annexaties en mensenrechtenschendingen. Toenemende toepassing van big data voor Orwelliaanse praktijken, verharde onderdrukking van Oeigoeren, steeds ingrijpender censuur en grotere controle van bedrijven door de communistische partij zijn recente voorbeelden.
Strategie-update
Vorige week presenteerden de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger Federica Mogherini een strategische verwachting over de relaties met China. Dit is een update van de bestaande strategie over China (2016). Ze stellen de Europese Raad in Brussel deze week voor akkoord te gaan met tien concrete acties. Al is het natuurlijk maar de vraag in hoeverre het tumult rond de Brexit nog ruimte laat voor de bespreking van zulke belangrijke onderwerpen.
Van vredig naar dreigend
De tien voorstellen vormen een wonderlijke opsomming. Het begint vredig met een oproep tot samenwerking op het gebied van mensenrechten, vrede en veiligheid en ontwikkeling (#1), klimaatbeleid (#2), samenwerking voor vrede en veiligheid inzake Iran (#3) en stabiliteit, economische ontwikkeling en good governance in derde landen (#4). Daarna verschuift de focus naar de moeizame onderlinge verhoudingen, met de roep om meer evenwichtige economische relaties (#5) wederkerigheid en open aanbestedingen (#6) en hogere lonen en strengere regels voor arbeidsomstandigheden en milieu (#7). Uiteindelijk komt het zelfs tot het benoemen van Chinese bedreigingen in nauwelijks verhulde taal: aanvullend beleid om de verstoringen van de interne markt door staatseigendom van buitenlandse bedrijven tegen te gaan (#8) een gemeenschappelijke aanpak voor de bescherming van 5G-netwerken (#9) en een grotere bewustwording over de veiligheidsrisico’s van buitenlandse investeringen in kapitaal, technologie en infrastructuur (#10).
Verdeelde EU
In de conclusies van de Europese Raad op 22 maart vindt men enkel de mededeling dat de Raad de aankomende EU-China top (op 9 April in Brussel) heeft voorbereid: “It exchanged views on overall relations with China in the global context”. Klaarblijkelijk is geen besluit genomen over de actiepunten van de Commissie en de HV. Eenstemmigheid is vermoedelijk ver te zoeken. Aan de ene kant vinden we Macron en Merkel enerzijds die al langer de Chinese invloed willen inperken. Tegenover hen staan de kleinere lidstaten die Chinese investeringen verwelkomen – en waarschijnlijk nu ook Italië. De ‘verdeel en heers’-strategie van China blijft niet zonder succes.
Virginie Mamadouh
De hoop op democratisering in China lijkt ondertussen meer ijdel dan ooit. Daarmee klinkt ook steeds luider de roep om strategische consequenties te verbinden aan kritiek op Chinese handelspraktijken, annexaties en mensenrechtenschendingen. Toenemende toepassing van big data voor Orwelliaanse praktijken, verharde onderdrukking van Oeigoeren, steeds ingrijpender censuur en grotere controle van bedrijven door de communistische partij zijn recente voorbeelden.
Strategie-update
Vorige week presenteerden de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger Federica Mogherini een strategische verwachting over de relaties met China. Dit is een update van de bestaande strategie over China (2016). Ze stellen de Europese Raad in Brussel deze week voor akkoord te gaan met tien concrete acties. Al is het natuurlijk maar de vraag in hoeverre het tumult rond de Brexit nog ruimte laat voor de bespreking van zulke belangrijke onderwerpen.
Van vredig naar dreigend
De tien voorstellen vormen een wonderlijke opsomming. Het begint vredig met een oproep tot samenwerking op het gebied van mensenrechten, vrede en veiligheid en ontwikkeling (#1), klimaatbeleid (#2), samenwerking voor vrede en veiligheid inzake Iran (#3) en stabiliteit, economische ontwikkeling en good governance in derde landen (#4). Daarna verschuift de focus naar de moeizame onderlinge verhoudingen, met de roep om meer evenwichtige economische relaties (#5) wederkerigheid en open aanbestedingen (#6) en hogere lonen en strengere regels voor arbeidsomstandigheden en milieu (#7). Uiteindelijk komt het zelfs tot het benoemen van Chinese bedreigingen in nauwelijks verhulde taal: aanvullend beleid om de verstoringen van de interne markt door staatseigendom van buitenlandse bedrijven tegen te gaan (#8) een gemeenschappelijke aanpak voor de bescherming van 5G-netwerken (#9) en een grotere bewustwording over de veiligheidsrisico’s van buitenlandse investeringen in kapitaal, technologie en infrastructuur (#10).
Verdeelde EU
In de conclusies van de Europese Raad op 22 maart vindt men enkel de mededeling dat de Raad de aankomende EU-China top (op 9 April in Brussel) heeft voorbereid: “It exchanged views on overall relations with China in the global context”. Klaarblijkelijk is geen besluit genomen over de actiepunten van de Commissie en de HV. Eenstemmigheid is vermoedelijk ver te zoeken. Aan de ene kant vinden we Macron en Merkel enerzijds die al langer de Chinese invloed willen inperken. Tegenover hen staan de kleinere lidstaten die Chinese investeringen verwelkomen – en waarschijnlijk nu ook Italië. De ‘verdeel en heers’-strategie van China blijft niet zonder succes.
Virginie Mamadouh