dinsdag 23 april 2019

Beeld en gebaar op de Balkan

In de schaduw van grotere gebeurtenissen is op de Balkan recentelijk een Europees probleem uit de weg geruimd. Het gaat om de internationale erkenning van de naam North-Macedonia voor wat vanaf 1991 - na het uiteenvallen van Joegoslavië - jarenlang FYROM (Former Yugoslav Republic of Macedonia) moest heten.



De Grieken wilden tot voor kort het woord ‘Macedonië’ niet in de lijst van staten zien. Ze hebben zelf al een provincie van die naam. Dit gebied (slechts vaag op de kaart aangeduid) is onmiskenbaar de geboortegrond van Alexander de Grote, die als Griek vereerd wordt. De Griekse premier Tsipras durfde tenslotte de knoop door te hakken, samen met zijn collega uit FYROM, die zich daarmee op zijn beurt vastlegde op permanente beperking tot het Noorden van wat in zijn geheel als Macedonië wordt aangeduid.

Nadat de parlementaire horden waren genomen, volgen nu beeld en gebaar. Vorige week verscheen in centrum-Athene een massief blok. Het torst een ruiterstandbeeld van een heel jonge Alexander, zonder militair symbolisme, zoals de burgemeester bij de inwijding onderstreepte. Een befaamde beeldhouwer maakte het in 1993. Het stond lang achteraf in een museum en werd al die jaren niet prominent getoond om “vele, vele politieke redenen” zoals een Griekse krant meldde (zonder verdere uitweiding). Nu kon het kennelijk wel op deze manier.

Begin april kwam Tsipras op staatsbezoek in Skopje, de hoofdstad van Noord-Macedonië. Zijn vrouw legde een bloemetje op het graf van de echte Zorba de Griek die hier begraven ligt. Dat gaf een krachtige vingerwijzing naar de gezamenlijkheid in de regio. Zorba was geboren in Grieks-Macedonië en zijn levensverhaal eindigde in Macedonisch Joegoslavië. Zorba’s levensverhaal werd fameus vastgelegd in 1946 door een Grieks auteur die zijn vriend was.

Noord-Macedonië komt nu ook dichter bij de EU. Als alles goed gaat worden de toetredingsonderhandelingen binnenkort geopend.

Herman van der Wusten